Hoeveel spaargeld mag je hebben in de bijstand?

Voor een bijstandsuitkering kom je in aanmerking als je onvoldoende inkomen hebt voor je levensonderhoud. Een bijstandsuitkering volgt vaak na een periode waarin een uitkering op basis van de Werkloosheidswet (WW) is genoten. Op basis van een aantal variabele factoren, zoals leeftijd en arbeidsgeschiedenis, eindigt op een zeker moment de WW-uitkering. Dan wordt de uitkering omgezet in een Bijstandsuitkering.

Een bijstandsuitkering is in het uitkeringsgebouw een laatste vangnet. Om daarvoor in aanmerking te komen, moet duidelijk zijn dat je zelf echt niet de middelen hebt om in je levensonderhoud te voorzien. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar inkomsten (zoals bij de WW) maar ook naar de vermogenspositie.

De vermogensgrens en de bepaling van het vermogen

Ieder jaar wordt de vermogensgrens opnieuw vastgesteld door de Belastingdienst. Al het vermogen boven deze grens moet eerst te gelde gemaakt worden, voordat recht op een Bijstandsuitkering ontstaat. Een bijzondere situatie doet zich voor wanneer je een eigen woning hebt. Daarin kan best een flink vermogen aanwezig zijn. Hieronder staat hoe daarmee wordt omgegaan.

Voor het krijgen van een bijstandsuitkering als je ook een eigen woning hebt zijn er, zoals gezegd, aanvullende spelregels. Allereerst moet je inkomen beneden de bijstandsnorm zijn. Bovendien is er geen mogelijkheid om een extra hypotheek bij de bank op te nemen.

Het gaat hierbij alleen om de eigen woning, met andere woorden: je bent zelf de bewoner van je huis. (Deels) verhuurd vastgoed telt dus niet mee in deze uitzondering. Heb je dit dan moet dat worden verkocht om de waarde ervan op te eten.

Er zit nog wel een addertje onder het gras. Als de overwaarde in je eigen woning meer is dan EUR 64.100, dan wordt geen bijstandsuitkering verstrekt. In de praktijk zal het erop neerkomen dat er bij de gemeente een krediethypotheek kan worden aangevraagd en als het past, zal die ook worden verleend. Lukt dat niet, dan zal het huis moet worden verkocht, waarna de overwaarde gebruikt kan worden om (voorlopig) van te leven.

De hoogte van de vermogensgrens voor 2025

Het bedrag van de vrijstelling wordt bepaald door de gezinsomstandigheden. Een alleenstaande heeft een vrijstelling van EUR 7.605, gehuwden en samenwonenden hebben samen het dubbele (EUR 15.210). In deze bedragen is ook het spaargeld van de inwonende kinderen meegenomen, daarvoor bestaat geen vrijstelling.

Als vermogensbestanddelen tellen mee: saldi op spaar- en betaalrekeningen, andere beleggingen zoals aandelen, obligaties en beleggingsfondsen en alle andere beleggingen. Ook telt de nettowaarde van de woning mee (dus waarde onder aftrek van de hypotheek).

Zijn er levensverzekeringen zonder de zogenaamde lijfrenteclausule, dan telt de afkoopwaarde hiervan mee. Ook de waarde van een boot, caravan of camper wordt meegenomen.

Een wat onduidelijk gebied is de auto. In sommige gemeentes wordt een auto met een lage waarde niet meegeteld, in andere gemeentes dan weer wel. Met betrekking tot de eigen woning is er nog een bijzonderheid. De eerste EUR 64.100 van de nettowaarde telt niet bij de bepaling van het vermogen.

Wat kun je doen als je boven de vermogensgrens uitkomt?

In dit geval moet er verplicht vermogen worden opgegeten. Dat mag in een tempo van 1,5 maal de bijstandsuitkering die je zou ontvangen. Het vermogen boven de grens heel snel opmaken is dus geen oplossing, sterker nog, je brengt jezelf in de problemen.

Er zijn wat uitzonderingen die ervoor zorgen dat je het vermogen wat kunt drukken. Als je huurt in de vrije sector met een hoge huur, dan kan dat betekenen dat je sneller mag interen. Ook mogen dure, maar noodzakelijke zaken zoals wasmachines e.d. vervangen worden zonder dat dit meetelt. Houd er wel rekening mee dat de gemeentelijke Sociale Dienst bewijs zal vragen waaruit blijkt dat het apparaat echt stuk was en daarom vervangen moest worden.

Een andere tip kan zijn te kijken naar levensverzekeringen met de zogenaamde lijfrenteclausule. Deze tellen niet mee in de bepaling van het vermogen, het is immers een soort van pensioenvoorziening. Dat is geen vermogen, maar een toekomstig belastbaar inkomen.

Als een lijfrente vrijvalt voordat je de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt, dan wordt dit inkomen. Die uitkering zal dus wel worden gekort op de uitkering. In sommige gevallen is het mogelijk om de uitkering uit te stellen tot het moment dat je tot AOW gerechtigd bent.

Schenking of erfenis

Mocht je een schenking of erfenis verwachten, dan zijn er andere mogelijkheden. Een schenking wordt 100% gekort op de uitkering. Natuurlijk kun je, in overleg met de schenker, de juiste timing kiezen. Dat kan zijn als je een stabiele vaste baan gevonden hebt, of de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt hebt.

Voor een erfenis is het onmogelijk om de uitkering uit te stellen, je zou dan de erfenis kunnen verwerpen (niet accepteren). Zo profiteren op zijn minst de andere erfgenamen nog daarvan, hun deel wordt immers hoger. Je zou de toekomstige erflater ook kunnen vragen jou te schrappen uit de nalatenschap, tot het moment dat je geen uitkering meer hebt en de erfenis kunt ontvangen zonder dat je die direct moet gebruiken om in te teren.