Schijnzelfstandigheid, geen gedoe met modelovereenkomst zzp

Schijnzelfstandigheid komt (soms onbewust) nog best vaak voor in Nederland. Lekker aan de bak gaan als zelfstandige voor een opdrachtgever. Genieten van de vrijheid en maar met één opdrachtgever communiceren. Lekker makkelijk. Maar ben je dan niet gewoon in loondienst?

In dit artikel vertel ik je alles over schijnzelfstandigheid. We gaan onder andere in op een modelovereenkomst zzp die je kunt gebruiken om problemen te voorkomen met weinig opdrachtgevers. Heb jij al een zzp overeenkomst om schijnzelfstandigheid tegen te gaan?

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid is wanneer jij als zelfstandige aan het werk bent, maar dit in principe voor één opdrachtgever doet en waarbij je weinig tot geen eigen invulling kunt geven aan je werk.

In deze gevallen ben je in principe in verkapte loondienst en zou je werkgever netjes loonbelasting moeten betalen. Ook zou jij als schijnzelfstandige misschien beter af zijn met een gewoon arbeidscontract voor de ziektedagen, het opbouwen van pensioen en al deze mooie voordelen.

In sommige gevallen is het heel duidelijk dat er eigenlijk in verkapte loondienst gewerkt wordt. In andere gevallen is dat anders. Bijvoorbeeld wanneer je net begint met je bedrijf en nog maar één klant hebt voor een langere periode. Daarom heeft de Belastingdienst een aantal richtlijnen opgesteld:

• Je bepaalt zelf hoe je het werk doet. Hierin heb je de volledige vrijheid en je opdrachtgever is niet je baas.
• Het werk mag je ook door iemand anders uit laten voeren.
• Je krijgt geen salaris, vakantiegeld en wordt niet doorbetaald bij ziekte.

Daarnaast heeft de Belastingdienst nog een ander stel vragen opgesteld om antwoord te kunnen geven op de vraag: wanneer is er sprake van loondienst?

Ik ben een opdrachtgever

Ik ben een opdrachtnemer

Voldoe je in negatieve zin aan al deze richtlijnen? Dan ben je dus in principe een schijnzelfstandige en werk je in een verkapte loondienst. Als dit per ongeluk voorkomt, hoeft dit nog geen probleem te zijn. Toch kan het bij meer structuur voor problemen zorgen die je wilt voorkomen.

Ook vind ik het altijd wel een goede graadmeter of je zelf je minimum uurtarief als zzp’er kunt bepalen bij de aanvraag of dat je opdrachtgever met een aanbod komt zoals dat ook in een sollicitatiegesprek zou gaan.

Waarom treedt de overheid op tegen schijnzelfstandigheid?

De reden dat de overheid optreedt tegen schijnzelfstandigheid bestaat uit twee delen. Ten eerste voor de belasting. Als bedrijven iedereen als zzp’er aan zouden nemen wordt er geen loonbelasting meer betaald en dit is een grote bron voor de schatkist.

Ten tweede is het om de werknemers te beschermen. Niet iedereen wil als zzp’er aan het werk. In sommige gevallen komt het alleen voor dat een werkgever het personeel hiertoe verplicht. 

Voor deze mensen is het grote nadeel dat ze de sociale voordelen missen zoals het opbouwen van pensioen en de rest van ons sociale vangnet in Nederland. Als werknemer in loondienst is het makkelijker om een huis te kopen en heb je in het algemeen meer voordelen.

Grote bedrijven, bijvoorbeeld maaltijdbezorgers, hebben baat bij het aannemen van schijnzelfstandigen. Ze hoeven immers veel minder te betalen voor het personeel en zijn niet verantwoordelijk als ze ziek worden. Ook kunnen ze dit ‘personeel’ makkelijker ontslaan.

In Nederland zijn de meeste thuisbezorgers gelukkig gewoon in dienst van de restaurants of platformen. Uber Eats staat er echter om bekent dit minder ‘goed’ voor elkaar te hebben. Een interessant voorbeeld van twee topmannen (Thuisbezorgd & Uber Eats) die hier een ‘keurige’ discussie over voerden.

Modelovereenkomst zzp

Twijfel je of je te maken hebt met schijnzelfstandigheid? Dan is er een modelovereenkomst zzp die je samen met je opdrachtgever kunt opstellen. Met deze zzp overeenkomst ben je niet in loondienst en laat je zien dat je het werk als zelfstandige uitvoert.

Er zijn talloze situaties te bedenken in het werkende leven en voor de meeste gevallen is er ook een zzp contract opgesteld door de Belastingdienst. Die kun je vinden op deze pagina. Een aantal voorbeelden van situaties zijn:

• Ik ben opdrachtgever en ik maak géén gebruik van een intermediair
• Ik ben hoofd- of onderaannemer
• Ik ben intermediair en de opdrachtnemer werkt via mij voor een klant van mij
• Ik ben opdrachtnemer en ik maak gebruik van een intermediair

Onlangs schreven we nog over Europese richtlijnen voor schijnzelfstandigheid. Daarover lees je meer in dit artikel.

Mijn ervaring met schijnzelfstandigheid

Nu ik dit artikel aan het schrijven ben denk ik dat mijn eerste échte klus als zzp’er misschien ook wel leek op schijnzelfstandigheid. Ik werkte weliswaar als zelfstandige, maar zat bij mijn opdrachtgever op kantoor.

Bij het onderhandelen over het uurtarief was ik niet degene die met het bedrag kwam, ik moest het werk in principe gewoon zelf doen en kon mijn eigen uren ook alleen maar bepalen in overleg.

Je hoort me hier niet klagen. Ik heb veel geleerd van deze klus en het heeft uiteindelijk niet zo lang geduurd. Sinds die tijd ben ik niet in loondienst geweest en gewoon als ondernemer blijven werken.

Zo zie je maar dat als startende ondernemer schijnzelfstandigheid soms een grijs gebied is. Ben je serieus om te ondernemen? Dan groei je daar snel genoeg uit. Met een modelovereenkomst zzp zou je dit in de tussentijd op kunnen vangen.

Blijf je bij één opdrachtgever? Dan is het wellicht interessanter om gewoon in loondienst te gaan. In dit artikel noemde ik al veel voordelen van loondienst ten opzichte van schijnzelfstandigheid. Ben jij in verkapt dienstverband als zzp?

Veelgestelde vragen